اثرات چسب‌های لمینت بی‌کیفیت در بسته‌بندی انعطاف‌پذیر بر سلامتی انسان
چسب ها ترکیباتی هستند که برای دوخت و مهر و موم کردن بسته بندی استفاده می شوند و می توانند در هنگام بسته بندی یا نگهداری به مواد غذایی مهاجرت کنند. چسب هایی که معمولا در صنعت بسته بندی استفاده می شوند پلی یورتان های گرما ذوب، کلدسیل، حساس به فشار و اکریلیک هستند که بر پایه آب یا حلال یا بدون حلال هستند. انتخاب چسب ها باید بر اساس نوع بسته بندی و ویژگی های محصول غذایی باشد وگرنه تاثیرات جبران ناپذیری بر سلامت انسان خواهد داشت.
به عنوان مثال، استفاده از چسب گرماذوب برای بسته بندی تکه های شکلات شیری نامناسب است. فیلم‌های لمینت معمولاً از دو یا چند فیلم تک‌لایه که با استفاده از چسب‌ها چسبانده شده‌اند، تهیه می‌شوند، به طوری که مرکب چاپ و چسب‌ها بین فیلم‌ها قرار می‌گیرند. اگرچه حلال‌های آلی موجود در چسب، مرکب چاپ و رقیق‌کننده در تماس مستقیم با غذا نیستند، اما ممکن است تحت شرایط خاصی از طریق فیلم‌ها مهاجرت کنند و سلامت انسان را تهدید کنند.
مطابق یک نظرسنجی از متخصصان،تولیدکنندگان چسب لمینت، فهرستی بیش از 360 ماده برای نشان دادن مواد مهاجرپذیر شیمیایی بالقوه از چسب ها به بسته بندی مواد غذایی تهیه شد. مطالعه بعدی بر روی ترکیب شیمیایی و سطح مهاجرت چسب های مبتنی بر پلی اورتان متمرکز شد. باقیمانده های مهاجرتی (به عنوان مثال، پلی اتر، پلی ال ها و محصولات واکنش حلقوی مشتق شده از پلی استرها) در غلظت های 10-100 میکروگرم در متر مربع شناسایی شدند (Sella et al., 2013, Hoppe et al., 2016).
ایزوسیانات ها معمولاً برای تولید چسب های پلی یورتانی مورداستفاده در تهیه بسته بندی مواد غذایی استفاده می شوند. آمین های آروماتیک، به ویژه آمین های اولیه، زیر مجموعه ای از این دسته از ترکیبات هستند . اثرات سمی ایزوسیانات ها بر سلامت انسان به طور گسترده در مطالعات بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است . حداکثر سطح باقی مانده ایزوسیانات ها باید کمتراز 1 میلی گرم در هر کیلوگرم در مواد بسته بندی نهایی باشد. با این حال، تنها 12 ایزوسیانات برای استفاده در بسته بندی مواد غذایی تایید شده است.
از آنجایی که اجزای مختلف مواد دارای خواص و ویژگی های بهداشتی و ایمنی متفاوتی هستند، برای دریافتن اینکه چه مواد شیمیایی در محصولات مورد استفاده وجود دارد به MSDS سازنده مواد انجام رجوع کرد.در ادامه بیشتر به ایزوسیانات و انواع آن و خطرات و تاثیرات استفاده از مواد با کیفیت پایین (به ویژه تولوئن دی ایزوسیانات) بر سلامتی انسان می پردازیم.
ایزوسیانات ها
ایزوسیانات – این ماده به مثابه ستون فقرات چسب است. همچنین به عنوان یک قطعه یا چسب ساده نیز نامیده می شود. ایزوسیانات ها محرک های قوی برای غشاهای مخاطی چشم، دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی هستند. نگرانی اصلی این است که قرار گرفتن در معرض تنفسی و پوستی می تواند منجر به ایجاد حساسیت شود. TDIبه عنوان دسته ای از ایزوسیانات می تواند باعث تحریک حاد، تحریک مزمن و حساس شدن ریه ها و گلو شود. تحریک حاد مانند سوختگی در داخل بینی ، گلو یا ریه است. گلو و ریه ها در اثر TDI به قدری آسیب می بینند که بدن توانایی دفاع در برابر عفونت ها را از دست می دهد. چنین تحریک حاد ممکن است باعث پر شدن ریه ها از مایع شود. این وضعیت می تواند باعث بدتر شدن عفونت شود و در نتیجه تجمع قابل توجه این مایعات، باعث مشکلات حاد برای کاربر در معرض این ماده شود .
اگرچه اکثر محصولات شیمیایی خطرناک هستند، اما تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) سمی ترین آنها در نظر گرفته می شود. TDI تمام بافت های زنده ای را که با آنها در تماس است تحریک می کند. بخارات TDI ، که هنگام مخلوط کردن دو مخلوط شیمیایی منتشر می شود، ممکن است استنشاق یا تنفس شود. استنشاق چنین بخاراتی می تواند باعث تحریک و سوزش شدید غشاهای مخاطی چشم و دستگاه تنفسی شود. استنشاق همچنین باعث تهوع، استفراغ، درد شکم و مشکلات تنفسی شود.تماس با پوست می تواند باعث ایجاد بثوراتی شود که معمولا به آن درماتیت تماسی گفته می شود. مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا این ماده را به عنوان یک سرطانزا شناسایی کرده است.
هنگامی که کارگر نسبت به TDI حساس می شود ، قرار گرفتن در معرض آن ممکن است باعث واکنش آلرژیک شدید شود. به نوبه خود، این وضعیت پزشکی ممکن است باعث مرگ شود. دو نفر در هر 100 نفر ممکن است به TDI حساس شوند.
قبل یا در اسرع وقت پس از کار با TDI ،کارگران مبتلا باید یک سابقه کامل کار و پزشکی،آزمایش عملکرد ریه، اشعه ایکس قفسه سینه و آزمایش خون انجام دهند. این امر به ویژه برای آن دسته از کارگرانی که سابقه آلرژی های تنفسی فوقانی/ریوی، ریه های ضعیف شده قبلی و مشکلات ریوی یا گلو در زمان مواجهه دارند، مهم است.
دو حلال که بیشتر برای مرکب و چسب استفاده می شود، تولوئن و اتیل استات هستند. تولوئن یکی از پرمصرف ترین حلال های آروماتیک است اما سرطان زا و تراتوژن شناخته شده است. علاوه بر این برای کبد و سیستم خونی و ایمنی سمی است. بنابراین مهاجرت حلال هایی مانند تولوئن از بسته بندی به مواد غذایی نه تنها بر طعم و کیفیت آن تأثیر می گذارد، بلکه یک خطر بالقوه برای سلامتی است.
چسب های غیرحلالی هیبریدی شرکت تکنام کیهان پلیمر تحت برند نامیتک (Namitac) بر پایه MDI ،با تکنولوژی مهار ایزوهای واکنش نداده، فاقد این دسته از ایزوسیانات ها هستند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه به صفحه محصولات مراجعه فرمایید.